gusar, imenica muški rod
značenje reči gusar:
– 1. razbojnik
U srednjovekovnim spisima i starosrpskom jeziku za razbojnike se koristio izraz – gusar
– 2. razbojnik na moru, ko pljačka druge brodove
Primeri upotrebe reči:
- Dušanov zakonik, član 145
…U kojem se sele nađe tat ili gusar, to-zi selo da se raspe a gusar da se obesi strmoglav, tat da se oslepi, a gospodar sela togo da se dovede svezan ka carstvu mi i da plaća vse što je činil gusar I tat ot isprava, i paki da se kaže kako tat i gusar.
Sokolu dolaze iz gore gusari
Konja vodim da ti ga napojim
A sokola da me razgovara
Britku sablju, bojim se gusara
A gusara oko vode ladne. Narodna pesma, Vuk, Rečnik
2. Gusari … za razliku od pirata koji su imali u cilj vlastite interese, naziv je za pljačkaše na moru koji su bili u službi države.
Od XV do XVIII vijeka, tokom skoro četiri stoljeća mletačke i turske vladavine tim područjem, gusari i pirati napadaju ne samo brodove, nego i priobalna mjesta, …
Pogledaj: kako je nastala reč – ćao
Poreklo reči:
gusiti, husiti – otimati, razbojničkim načinom oduzeti
gusa, husa – razbojništvo, otimanje
Što ima uzme husa,…
Dušanov zakonik, član 180
Ašte kto uhvati gušeno ili kradeno ….
rus. корса́р
ital. – corsaro
lat. curro, currus, cursus – beg, bežanje, pohod, put, (kurs kao pravac) vožnja kolima
Ova latinska imenica kao i glagol currere, bežati, uzimaju se za osnovu iz koje se se razvile starosrpka imenica gusar i glagol gusati.
Veza je etimološki prihvaćena mada deluje prilično neuverljivo, naročito kada je glagol gusati u pitanju.
Veoma je česta upotreba ove imenice i glagola u srednjevekovnim dokumentima Nemanjićkog perioda.
Interesantno:
husar – preuzeta starosrpska reč gusar u mađarski, hussar; konjanik u vojsci Ugarske, Poljske….
sinonimi: razbojnik, pirat
