Nemanja

Nemanja – muško ime, po srpskom vladaru, rodonačelniku dinastije Nemanjića, Stefan Nemanja

Postoji veliko interesevanje za tumačenje imena Nemanja, kao i mnogi radovi na tu temu.

Poreklo imena nije konačno rastumačeno, ipak postoji dosta relevantnih radova i tumačenja.

Poreklo imena Nemanja, tumačenja:

• 1. nije manji

Ovo tumačenje se zasniva na Hronikama Đorđa Brankovića, tajanstvenoj knjizi koja se bavi istorijom Srba, original čuva Srpska pravoslavna crkva i do danas nije objavljena i analizirana u potpunosti.

Ovom Tihomilu se rode četri sina koji su se zvali: prvorođeni Zavida (zbog doba u koje se rodio-jer je vladala zavist), drugi Sretimir ili Srecimir – da bi postigao željeni mir, treći – po prvoj slavi svojeg roda – Prvoslav, četvrti – Stefan, koje je posle oborio svoje neprijatelje kojih je bilo za doba njegova oca Uroša.

(On) ne samo da je potvrdio da mu pristoji ime Stefan, što grčki znači carski venac, nego je usvojio i ime Nemanja – kako bi svojim carskim poreklom pokazao da nije manji od Konstantina Velikog i svoje prabake Konstancije, sestre Konstantina Velikog, supruge Licinijeve. Po tome su se njegovi naslednici zvali Nemanjići.

Poreklo Srba prema hronikama Đ.Brankovića, Ana Krečmer, Zbornik matice srpske za filologiju i lingvistiku, L, Novi Sad 2007.

2. neman, ala, čudovište, monstrum;

od glagola neimati; neuhvatljiv, nematerijalan, nestvaran

Nemanja bi moglo da se dovede u vezu sa neimati, Aleksandar Loma, Serbo-kroatisch neman „Ungeheuer“, pomenuti zbornik ili glagolom mainiti odnosno mamiti, P. Skok, Rečnik

Muška imena koja počinju negacijom nisu retka u starosrpskom jeziku, Nenad, Nebojša, ..; pa bi i u tom smislu moglo ići tumačenje imena Nemanja, onaj ko nema (već prema simbolici tadašnjih tradicionalnih i istorisjkih okolnosti) vlast, zemlju ili kao zaštitno ime – nema pa ga ne treba dirati, kada se radi o zloj sudbi.

Zaštitna imena čine većinu onomastikona starosrpskih imena u to doba.

• 3. plavokos, nemanjast odnosno suprotno crnomanjast

Navodi koji selde (3- 6) su iz rada O poreklu imena Nemanja, Predrag Piper, Zbornik matice srpske za filologiju i lingvistiku, L, Novi Sad 2007.

II nemanja m pokr. Naziv za ljude svetle kože i svetloplave beličaste kose; isp. nemanjast; „On ima vrlo plave vlasi, da gotovo u belu boju prelazi, a takve ljude u nas (u Slavoniji) zovu obično Nemanjama.“. Vladika mi dalje reče, da se on zaista osvedočio, da se tako ljudi bele masti sa suviše plavom kosom zovu Nemanje, usprot ljudima crne masti i crne kose, koji se zovu crnomanja (Vukićević, Đ, BK, 1896, 824)

Pogledaj: šta znači staro srpsko ime – Gojko

Činjenica da su Nemanjići, kako su na freskama prikazani, bili ljudi svetle, upravo riđe kose davala bi izvesnu osnovu za tumačenje da je Nemanja dobio ime prema boji kose, kao što je, uostalom, u IX veku srpski knez iz Travunije, verovatno iz sličnog razloga, nosio ime Beloje.

Napomena: kod starijih srpskih istoričara može se naći opis Svetog Save, odnosno  Rastka Nemanjića, koji ukazuje na njegovu dugu plavu kosu. Takođe treba analizirati i zapis o Bela Urošu (Uroš – rus, riđ) iz pomenutih Hronika Đ.Branokovića, koji se bavi riđom kosom starosrpskih vladara i posebno plavom kosom „Belog“ Uroša.

• 4. Neeman, Biblija

Neeman, Stari zavet, vojvoda sirijskog cara, bolestan od gube, koga je izlečio prorok Jelisije. Njegov značaj je u tome što je imao veru i izlečio se.

Nemanja, dovodi se u vezu sa starozavetnim junakom zbog grčke transkripcije imena.

Osnova bi bila Neman, a dodat sufiks – nja, koji se javlja i u imenima Ivanja.

• 5. novi čovek

• tumačenje koje navodi Jovan Sterija Popović u svojim filološkim ogledima

„Engel misli da je Friderik car rimski putujući u Palestinu mogao Nemanju, kad ga je ovaj ugostio, titulom nemačkog državnog grofa počastvovati, davši mu na ovaj konac i nemačko ime Najman  (novi čovek) koju su potom reč Srblji u Neman preobrnuli. No i ove je mnenije, kako se vidi sakato.(Sterija b.g. 295-296)

• 6. Neman, nepoznatog porekla, od kakvog tuđinca kuma nadenuto

Sam Sterija ponudio je sledeće objašnjenje:„ Njegov sin Stefan, provenčani kralj, piše za oca svoga da se najpre u rimskoj crkvi krstio iz  uzroka što u mestu gde se je rodio nije bilo sveštenika pravoslavne crkve. U 30-oj potom godini vozrasta svoga našao je za nužno krstiti se po drugi put „ot ruki“ arhijereja raškog kir Leontija u crkvi apost. Petra i Pavla.

Po svoj prilici dakle bilo mu je prvo ime Neman, od kakvog tuđinca kuma nadenuto, a docnije kad se po drugi put krstio, uzeo je grčko ime Stefan. Čovek koji 30 godina jedno ime nosi, ne može ga iskoreniti iz spomena ljudi: zato se jednako potomak nazivao Stefan Nemanja. Menenije ovo potvrđuje nekako sam on u povlastici datoj manastiru Hilandaru, u kojoj ovako govori: „ postavi me velijega župana narečenago v svetom kršteniju Stefanu Nemanu“. (Sterija, b.g. 296)