Šabac rad u Srbiji
Zaslon – stari naziv grada Šapca, odnosno drevne tvrđave i trgovačkog središta
zaslon – štitnik, zaštitnik, bedem
Ime Zaslon se poslednji put pominje 1562 godine, nakon toga se koristi isključivo Šabac.
Poreklo i značenje imena Šabac:
Sabass – 1528 godine na karti Ugarske.
Jovan Rajić u svojoj Istoriji slovenskih naroda, pozivajući se na Hronike Đ. Brankovića i druge izvore, navodi sledeće:
„Ovaj grad, koji su Turci podigli sa one strane Save i ukrepili ga, bio je Šabac …a onaj hrišćanski na protivnoj strani kao da će biti grad koji Branković u svojoj istoriji naziva Zaslonom, a oba su bila sagrađena u 1470 godini..
Turci su Šabac nazvali Biger/Bugjur Delen, probijač boka, palisadni bedem po F.Kanicu (slično kao i zaslon, moglo bi da se radi o prevodu). Predstavljao je važno strateško mesto na granice između Turskog i Austrougarskog carstva.
Poreklo imena Šabac – nije konačno utvrđeno.
Postoji više tumačenja:
-
Šabac – Sava
Nastanak imena Šabac sa rekom Savom dovodi u vezu više autora, recimo S.Novaković.
Savac – mesto uz Savu
Bonifini navodi u istoriji Panonije, Historia Pannonica : Sabazii … a Savo Savacium.
Toponimi kao što su Zasavica, Savinac ne bi trebalo da budu argumenti protiv ovog tumačenja. Postoji paralela Dunav – Dunavac za odnos Sava – Savac, koji bi uz kasnija fonetska prilagođavanja doprineo ovom tumačenju.
Takođe je važan i glas v, koji se često transkribuje u b u stranim izvorima Sabas je često naziv koji se koristi za reku Savu.
2. Hipoteza o mitskom značenju imena Šabac*
Šabadžija, lat. Sabazius, Sabazios vidi Sabazije
Tračanski bog konjanik, izjednačavan je sa Dionisom i Zevsom.
U svim delovima Rimskog carstva nađene su Sabazijeve ruke … To su šake od bronze sa malim i domalim prstom zgrčenim u gestu blagosiljanja (bendicto latina), ukrašene nizom simbola(zmija, žaba, gušter, kornjača, petao, itd.)
– Rečnik grčke i rimske mitologije, D. Srejović, A. Cermanović
Šabaš, staroslovesnki odnosno starosrpski izraz koji označava sabor, vašar, ritualnu svečanost u čast boga Sabacijusa ili Šabacijusa.
Ovo mitsko tumačenje imena grada Šabac povezuje tradaciju Šabačkih vašara sa drevnom običajima i tradicijama ovih prostora. Arheološki nalazi iz okoline Šapca, Srema i Mačve potvrđuju kult ovog boga konjanika, često nazvanog Podunavski konjanik.
* Geneza grada i poreklo imena Šapca, M. Grčić i LJ. Grćić, www.gi.sanu.ac.rs
