Morava

Morava – ime reke

Poreklo i značenje reči Morava

Postoje mnoge nedoumice oko porekla naziva reke – Morava, Srbija, kao i drugih hidronima i toponima istog naziva.

Tumačenja su razna i data su u tekstu.

Morava je drevna starosrpska reč koja označava oblast obraslu svežom, mladom travom, obično uz vodu a i specifičnu zelenu boju.

Oblik murava je takođe prisutan sa istim značenjem.

Ostala tumačenja, kao i ono koje povezuje sa homonimom morava = mora, moriti, crna boja, nisu etimološki opravdana.

foto: iz knjige Srpski narodni vez, Jelica Belović Bernadzikovska

Poreklo reči morava:

morava – praslovenska, sveslovenska i starosrpska reč

I – košmarni san; mora, glagol – moriti

II – lug, mesto pokriveno zelenom travom, moguća veza sa hidronimom Dunavske regije

Etimološki rečnik slovenskih jezika, praslovenski leksički fond, redakcija O.N.Trubačev, knjiga 19

Vuk Karadžić, Rečnik:

Voda što teče kroz Srbiju i uteče u Dunavo…
Predeo oko same reke – Odvrgoše (odmetuše) Gružu i Moravu
žensko ime

Petar Skok, Rečnik

Reka južnih i severnih Slovena; predindoevropskog porekla, lat. Margus, ilirski oblik * Maragus, vlat. – *Maraus, nem. March uz napomenu da je sufiks – gus na jugu i severu zamenjen sufiksom – ava.

sufiks – ava

Ovaj sufiks mnogi etimolozi odeđuju kao veoma produktivan za građenje imena reka:

Drava, Mlava, Nišava

(napomena: sve navedene reke su ženskog roda; postoji i sufuks – av za reke muškog roda – Dunav, Rzav )

U tom smislu dolazimo i do sledećih tumačenja:

Skok u svom Rečniku navodi mišljenje da je – av(a) imenički i pridevski sufiks sveslovenskog porekla ( ljubav, žilav, lukav)

Morava – reč keltskog porekla?

Veoma rasprostranjeno tumačenje u poslednje vreme:

Morava – reč keltskog porekla i da se sastoji od 2 reči

mor + avon u značenju velika reka,

Kombinacija ovih reči je tačna ako posmatramo značenje keltskih reči ali nije uobičajena kombinacija kada je redosled reči u pitanju.

Reka Avonmore u Irskoj nam govori da je obrnuta kombinacija prikladnija kada govorimo o keltskom jeziku,

Irish: An Abhainn Mhór, meaning “the big river”;

irski – Abhain – reka

Postoje i druge kombinacije u kojima postoji odrednica avon, reka kao sastavni deo imena i hidronima :

Avonbeg , irs. Abhain Beag, mala reka

abhain – From Old Irish aub, from Proto-Celtic *abū (compare Welsh afon), from Proto-Indo-European *h₂ep- (“water”). The form abhainn was originally the dative singular of abha, but is now widely used as the nominative/accusative as well.